Chuyện làm ăn, chuyện ái tình


(Bài chỉ dành cho người trên 18 tuổi)

1. Trai khôn tìm vợ chợ đông

Gái khôn tìm chồng, giữa chốn ba quân.

Giữa chợ đông, người con gái biết vun vén sẽ thể hiện. Giữa chốn binh lửa, người đàn ông quả cảm sẽ khoe tài. Thời bình, trai tài là có thành tựu. Dù làm gì, là thầy giáo, ca sĩ hay thợ hồ…phải giỏi - chăm thì mới có thu nhập tốt. Ngạn ngữ Thổ Nhĩ Kỳ có câu, trừ người tu hành thật, người có trí mà không kiếm ra tiền nhiều, thì có cái gì đó sai sai.

Gái giỏi là gái biết quán xuyến. Tới nhà chơi, thấy cô ấy làm việc nhà toàn bộ, thì sẽ là người mẹ tốt trong tương lai. Ai làm việc nhà nhiều sẽ hình thành óc quan sát, sự sắp xếp khoa học, sẽ dạy con cái nên người. Ai làm được việc nhỏ mới làm được việc lớn, vì việc lớn cũng là tỷ tỷ việc nhỏ mà thành. Cha mẹ nuông chiều con cái, sẽ tạo ra một sản phẩm lỗi quăng ra XH khốn khổ luôn. “Mọi tính tốt do kỷ luật mà thành, mọi tính xấu do được chiều chuộng mà ra”. Con mèo mà chiều thì nó cũng hư.

2. Hem nên yêu ai?

Người xưa khuyên hem nên yêu “con thầy, vợ bạn”, 1 phiên bản khác của "cơm thầy vợ bạn". Nôm na là thuở xưa, khi đến nhà thầy đồ trong làng học, những anh học trò vì đem lòng yêu con thầy mà học hành chểnh mảng, vì máu chỉ đủ cung cấp 1 là đầu trên, 2 là đầu dưới trong cùng 1 lúc, không thể bơm cho cả 2. Khi chia tay, chọn cách nghỉ học luôn vì ngại. Sự nghiệp dang dở. Chỉ có 24h/ngày, não phải tập trung thì mới đạt được mục đích của việc đi học là đi tìm kiến thức, ngộ ra kiến thức, hiểu sự vật, sự đời. Chỗ học, là để học. Tập trung học thì mới đạt kết quả xuất chúng. 

Những ông giáo sư yêu sinh viên, thì cả 2 đều khổ. Khi yêu, ông sẽ đánh mất sự khách quan. Cô ấy làm bài tốt, cho điểm 10 thì ngại bị dị nghị. Cô ấy làm bài tệ, cho 1 thì cổ khóc, giận, đòi nghỉ học. Các học trò khác thì luôn không tin tưởng, cỡ nào cũng cho là ông ấy thiên vị, sẽ không nể phục. Bạn bè chơi với nhau là nghĩa. Vợ bạn đẹp nhưng là hoa có chủ, chớ có động lòng, có dan díu thì nghĩa bằng hữu sẽ hem còn. Sau này, khi doanh nghiệp cơ quan ra đời nhiều, người ta thêm ba cái đại kỵ là

“Con thầy, vợ bạn, gái cơ quan.

Chớ có dây vào sẽ tan hoang.

Sự nghiệp muôn đời không thành tựu.

Tâm mòn trí kiệt bởi lo toan”

3. Yêu đương ở chỗ làm

Chỗ làm là chỗ để làm, ai thật sự tập trung làm sẽ không yêu đương ở đó. Đầu óc phải rạch ròi, dứt khoát, mạnh mẽ, không nuông theo cảm xúc để hiệu quả công việc đạt tối ưu, giống như chỗ học là để học, chỗ chơi là để chơi. Đừng đem toán vô quán karaoke ngồi giải, cũng đừng biến chốn quan trường, thương trường, chiến trường thành tình trường. Có tình cảm yêu đương, mọi thứ sẽ không còn đúng bản chất. Khách hàng, nhà cung cấp,….quan hệ phải trả đúng vị trí của nó là quan hệ đối tác, partnership. Nhân viên, người cùng làm là đồng nghiệp, là co-workers. Quản trị các mối quan hệ phải nghiêm túc, ai có bộ não không nhập nhèm mới có sự nghiệp tốt đẹp.

Khi yêu “gái cơ quan”, chắc chắn sẽ làm việc hem tốt. Dưới góc độ người chủ, khi phát hiện nhân viên yêu nhau, họ sẽ tìm cách mời 1 trong 2 đi. Vì không mời thì khi chúng nó chia tay, 1 trong 2 cũng sẽ nghỉ việc. 100%. Love is blind, yêu là mù quáng, lúc đó ai cũng nói sẽ cố gắng tách bạch, yêu để thăng hoa làm việc tốt hơn. Nhưng sau này các bạn nhìn lại, hoặc khi thành quản lý, khi thành ông chủ, lúc đó sẽ thấy hoàn toàn khác. Chưa có ai cặp bồ nhau trong công sở mà làm việc tốt hơn hết. Vì có tình cảm vào công việc sẽ có sự ưu tiên, ưu ái, hoặc ngại ngùng khó nói. Hẻm lẽ trong cuộc họp, mình phê bình em nó gay gắt, tối nó giận, không cho mần cái vụ kia, bắt hứa mai hem được phê bình em nữa nhoa. Chuyện tối qua cãi nhau, sáng lên cơ quan tiếp tục gầm gừ, nói câu nào nghe cũng ghét. Hoặc đang làm thì yêu quá yêu, hóc môn dâng cao, thì toàn tin nhắn khen quần khen áo, trưa đi ăn xong thì tìm chỗ ngủ thân mật, chứ đầu óc đâu mà chiến đấu với đối tác khách hàng. Chưa kể khi cặp nhau, các đồng nghiệp khác sẽ e ngại, cô lập, tẩy chay, vì sợ ghen. Hoặc công sở cơ quan luôn có xì xầm, thêu dệt, nói đùa trêu chọc, không còn tự nhiên. Gặp mặt nhau sáng, trưa, chiều, tối…thì tình cảm khó dạt dào mãi mãi nên đa số sẽ chia tay nhau bằng “Đơn xin thôi việc”, ngay lập tức.

3. Những người chủ lớn, khi khai nghiệp, người vợ hoặc người chồng nếu giỏi, thì có thể giúp sức ban đầu, rất ngắn, 6 tháng 1 năm, xong rút. Công ty mà cả chồng cả vợ làm quản lý, kiểu chồng giám đốc vợ phó giám đốc hay kế toán trưởng, thì chỉ là công ty tầm tầm, không bao giờ lớn mạnh được. Người giỏi không chấp nhận vô làm ở các công ty gia đình trị. Việc công ty mà “để chị vể hỏi ý ảnh, anh về hỏi ý chị..” thì còn lâu mới chuyên nghiệp. Có bữa công ty không ai ký hợp đồng vì giám đốc và kế toán đều ở nhà làm đám giỗ. Báo cáo cuối năm, ngoài doanh số lợi nhuận, giám đốc còn thông báo là phó giám đốc có thai.

Các bạn xem những doanh nhân lớn. Vợ Bill Gates chỉ làm từ thiện. Vợ Mark Zuckerberg làm y tế. Vợ chú Đ. nuôi con ở Singapore, chồng toàn tâm toàn ý điều hành tập đoàn ngàn tỷ ở Việt Nam. Vợ chú tỷ phú V. chỉ giữ một tỷ lệ nhỏ cổ phần trong tập đoàn, chưa bao giờ xuất hiện ở công ty hay công chúng. Nếu vợ giỏi thì tách hẳn một lĩnh vực riêng mà làm. Ví dụ chồng chủ nhà băng, vợ chủ công ty du lịch mía đường hay vàng bạc đá quý. Vậy mới làm lớn được. Chỉ có một cặp vợ chồng một tập đoàn kia, chồng chiếm cổ phần 51% vợ 49%, hàng ngày làm việc cùng nhau ở cơ quan, chồng quyết xuôi thì vợ quyết ngược, nhân viên chẳng biết đường nào mà lần, người giỏi bỏ đi hết. Khi ly hôn thì ông chồng cách chức bà vợ, bà này đâm đơn thưa kiện, tách thành 2 công ty cùng ngành, sức mạnh kinh doanh không còn tốt nữa. Công ty muốn lớn, phải cho người ngoài vào cổ đông và quản trị, vợ chồng mỗi người một lĩnh vực, tách bạch ra. Còn quy mô kinh tế hộ gia đình, đầu óc cả 2 nhỏ xíu thì sao cũng được. 

4. Khi làm sếp, phải có tâm thế của người làm sếp để nhân viên đối tác nể phục. Ở Hongkong hay Singapore hay Hàn Quốc, người ta dạy nhau thế này. Thấy công ty nào có mùi chim chuột, thấy sếp cặp thư ký, chân dài chân ngắn, ông chủ hay con cái họ toàn xì căng đan với hot girl thì chớ mua cổ phần hay làm ăn với họ. Vấn đề là thời gian quý báu, thương trường khốc liệt, họ có toàn tâm toàn ý cho công việc đâu. Thua lỗ và đóng cửa là điều tất yếu.

Đồng nghiệp cần tôn trọng nhau, không được ong bướm mèo mả gà đồng mà biến thành tình nhân. Tài năng cỡ Bill Clinton mà còn ngã ngựa vì nàng thực tập sinh Monica nữa là. Đường đường tổng thống, Bill phải lên tivi điều trần về tình dục trong chỗ làm, rồi đứng trước máy nói dối thề thốt này nọ. Bà vợ Hilary cũng vạ lây, sau này ứng cử, bị chất vấn suốt. Còn Monica thì tội nghiệp hơn, tài giỏi lắm cô mới được vào làm thực tập sinh Nhà Trắng, xong thân bại danh liệt, phải qua London tìm việc vì ở Mỹ người ta tẩy chay, chế nhạo. Ở châu Á còn ác miệng hơn. Bất cứ ai có sự tự trọng và thông minh cũng đều sẽ nói không với tình công sở.

5. Người Mỹ họ có câu “dont shit where you eat”, chỗ kiếm ăn không phải chỗ hẹn hò, chỗ kiếm ăn đừng có ị. Giới chủ người Hoa thì dạy con, muốn thành công trong sự nghiệp, không nhức đầu mệt mỏi, sống một đời viên mãn hạnh phúc, thì niệm chú 8 chữ: “tiền bạc phân minh, ái tình dứt khoát”. Bạn nào hay coi phim Hongkong sẽ nghe họ nói suốt.

2014